Thursday, September 21, 2006

לשנה טובה תכתבו ותחתמו

<>






דריי לידער בלשון דו
(צו גאָר פאַרשידענע אַדרעסאַטן)


גלי

צי האָסטו דערהערט
פונדערווייטנס מיין רוף,
דורך ווילדע מרחקים,
דורך האַרצבראָך און סקרוך?

צי האָסטו געשפּירט
ווי עס שפּאַרט פון דער טיף
דער ניגון פון האַרצן,
דער נשמה'ס געשריפט?

ווי עלנט פאַרבלייבן
נשמה און גוף
ווען טויבן פאַרטויבטע
פון אונטן אַרויף
זיך נעמען אין וועג
אין אַ ווייט־ווייטן פלי!..

צי האָסטו דערקאָנט
פונדערווייטנס
מיין גלי?..


שרץ

וואָס הייסט, וואָס הייסט?!
כ'האָב לאַנג געזוכט פאַר דיר אַ זכות,
אַ שטיקל תירוץ. און ווייסט –
איך האָב אים ניט געפונען...

געפונען האָב איך בלויז די פּוסטקייט
אין דיינע אויגן יאַקאָס שטומע...

געפונען האָב איך בלויז דעם טעמפּן,
סקריפּענדיקן שמייכל
וואָס כלומרשט לייטישט אויס
דעם פּרצוף פון אַן אכזר...

געזוכט מיט ליכט פאַר דיר אַ תירוץ,
נאָר ווייסן ווייס איך איצט נאָר איינס:
פאַר אָ־דעם זלידנעם בייזן שרץ
באַדאַרף מען שטענדיק בלייבן וואַכזאַם...


עד היום

איך שפּיר ביז היינט דיין ברכה –
זי זינגט אין מיר אויך היינט.
מיט איר האָב איך דערנאָכדעם
פאַרדינט פיל פיינט און פריינד...

חדשים, טעג און וואָכן,
וואָס רעד איך, יאָרן – שיינט
אין מיר דיין וואָרט'ס מלאכה –
יאָצענדליקער ביז היינט.

און אַלץ וואָס וועט דערנאָכדעם
אונדז ביידן זיין באַשערט
זאָל זיין געבענטשט מיט ברכה
וואָס אונדזער וועלט איז ווערט!

Saturday, September 16, 2006

יידישע שטיבער אָן יידן

The beadle and his wife in front of the only surviving Synagogue in Berhad

Bershad, Ukraine, Summer 2002 PHOTO: Pawel Figurski


יידישע שטיבער
אָן יידן
און יידן
אָן יידישע היימען –
איך ווייס ניט,
איך ווייס ניט,
כ'הייב ניט אָן
צו פאַרשטיין:
ווי זשע טראָגט מען
אַריבער
די הייזער
צו יידן
און די יידן אַליין
אין זייערע אייגענע
היימען?


כ'האָב געזען
ווי דער גרויסער,
דער אַלטער בית־עולם
אין מאָלעוו
ווערט אַליין שוין
צוביסלעך, אינגאַנצן
אַן עליו
השלום


און מעבר־לים –
די האַרציקע
קינדער פון יידן,
זייער שטאַם
נאָך פאַרהיט
יענעם שטויב
פון די בויערס
פון דער וועלט'ס
פּיראַמידן...


נאָר צי קערן זיי וויסן
דערפון,
פונעם שטויב,
צי פון דויער דורך שימל,
פון אוראַלטן
בטחון
טיף פאַרוואָרצלט
אין קרקע
איינגעפלאַנצטן
פון הימל?


כ'האָב געזען
און באַוואונדערט
מיט פרייד
און מיט מיטלייד
האַלב צעבראָכענע
יידישע שויבן
און איך זוך
זייער אָפּגלאַנץ
און אויסלייז,
זייער תיקון
אין יונגע
פון יידן־אָפּשטאַמיקע
אויגן...


יידישע אויגן אָן יידן
און יידן
גלייך ווי אָן אויגן, –
איר וועט מוזן געפינען צוריק
יענעם פונק
וואָס גייט כלומרשט
פאַרלוירן,

ווייל צי קען דען
דער ניצוץ
וואָס שלאָגט זיך
און ווערט זיך
גיין גאָר לאיבוד?
ס'וועלן, נאך, מירטשעם,
אַ פּויק טאָן
אין יידישע הערצער
די נעכטיקע,
היימישע שטיבער!..



Friday, September 15, 2006

עלאַברעק: לידער פון נייעם יאָרטויזנט




elabrek


דריי נייע לידער פונעם בוך אינעם אלגעמיינעם זשורנאל

אַ קורצע רעצענזיע אויף ענגליש אין מענדעלע

און אויף יידיש אין דעם פארווערטס

אַ קורצער נאָטיץ אין די לעבנס־פראגן

*