טרוקענע גראָז

טרוקענע גראָז, ניט שטרוי,

בפירוש טרוקענע גראָז

וואַקסט אויך פאַרוועלקטערהייט

אָן אַ פאַרוואָס

אָן אַ פאַרדראָס...

די גאָלדענע,

פאַרקאָלטנטע

טרוקענע גראָז.

נאַקעטע צווייגן,

ווי אַנטבלויזטע פייגן,

וואַרטן געדולדיק

בעת דער הימל

פאַרשולדיקט

קוקט אַראָפּ

בפירוש אויף זיי...

אָך און וויי,

הוילע, נאַקעטע צווייגן.

און דו פאַרברעכסט ניט די הענט

בלויז פאַרשעמט

קוקסט און זעסט

ווי ערב פרעסט

בענטשט די טרוקענע גראז

די נאַקעטע צווייגן...

און ווילסט ווייטער ניט שווייגן

ניט אַראָפּלאָזן די הענט.

יוסף קערלער לייענט זיין ליד -- א ניגונדל צווישן די ציין

יוסף קעלער לייענט זיין ליד "אַ ניגונדל צווישן די ציין" איינע פון די פיל לידער וואׇס דער דיכטער האׇט געשאַפן אין די סאׇוועטישע טורמעס און אין די צוואַנגס־לאַגערן אין וואׇרקוטאַ. פאַרשריבן אין קעשענעוו פון דעם יידישן פּאׇעט און טעאַטער־טוער דוד שוואַרצמאַן (שב־ארצה), אׇנהייב 1960ער ווען יוסף קערלער האׇט באַזוכט דעם דעמאׇלט נייעם יידישן טעאַטער קאׇלעקטיוו. דוד שב־ארצה האׇט די לידער פאַרשריבענע אויף אַ מאַגניטאׇפאׇן אויפגעהיט און מיט פיל יאׇרן שפּעטער מיטגעבראַכט מיט זיך קיין ישראל, צושיקנדיק קערלערן אַ קאׇפּיע דערפון אין 1992. דאׇס ליד אין דער לעצטער רעדאַקציע אַריין אין יוסף קערלערס בוך "דאׇס געזאַנג צווישן ציין" (ירושלים, 1971) אונטערן נאׇמען "אין קאַרצער" (דאׇרט, ז. 48). ווי מע קאׇן זען איז עס געווען ווייטער אויסרעדאַגירט און די איצטיקע דריטע סטראׇפע אינגאַנצן אויסגעמעקט געוואׇרן.

One of the many poems written by Yosef Kerler in the Soviet jails and in the labor camps of Vorkuta in the first half of the 1950s. Read by the author, recorded by the Yiddish poet and theater and culture champion, Dovid Shvartzman (later: Shav-Artsa) in Kesenev (Chisinau) in the early 19960s

.

אַיעדן טאָג –
דערזעסט אַ וועלט אַ נייע!

און טאָמער ניט קיין נייע,
איז זי
דען
ניט קיין וועלט?

און טאָמער זעסטו נאָר
דאָס נייע,
דאַן זי, די נייקייט בלינדע,
אַ גאַנצע וועלט
מיט זיך
פאַרשטעלט?

נאָר ס'טרעפט זיך אויך צומאָל –
דערזעסט דעם שוואַרצן
גאָרנישט

און ס'איז נישטאָ צו אים
קיין גראַם,
אפילו
אויף קיין האָר נישט!

און ווערסט דאַן
אויסגעשטעלט...

Trzeba tańczyć, trzeba śpiewać

פוילישע יאַטן און יאַטיכעס

פאַרשטעלטע פאַר יידן,

פאַר רויטבאַקיקע יידישקעס,

טאַנצן און זינגען און שרייען...

אַן עלטערער יאַצעק

אין טלית און תפילין

מיט אַ קינסטלעכער באָרד

וויגט זיך און וואַקלט זיך

מיט ניגונימס שיריים...

אַזויפיל ניט יידישע פּנימער

שלינגען און שלינגען

און שלינגען

דעם געוויין

פון צעכראַסטעטן פידל

און בלאָנדע קראַסאַוויצעס

האָפּסלען,

מיט פיסעלעך דריגען

און דריגען

און דריגען...

וואו ביסטו, פארשטעלטער וואַסיל?!

די וועלט די פאַרשטעלטע

וויל לאָזן דיך גריסן:

מיט דיינעם אַ ניגון,

מיט דיינס אַ טיף יידישן וואָרט,

מיט דיינעם אַ פּיזמון...

צי ביסטו שוין ווידער אַרויף

אין די הויכע היכלות

פון אויבן,

נאָר קאָנסט מער

ניט אומקערן זיך

אין די נידער

וואו ס'אייביקן שטויבן?

און סע טרייסלען זיך

ווילד און צום טאַקט

פאַלשע בערד, פאַלשע פּאות

מיט פאַרשוועכטע

טליתים,

בעת פון אויבן צעשטומט זיך

פון לעבן דער צרור,

פּראַווען אומעטיק לוסטיק

באַל מאַסקאַראַד –

די מתים.

без знаков препинания

זי טאָר ניט וויסן

ווי שטאַרק, ווי טיף

טוט בענקשאַפט טריפן

אין דיין געמיט

צען טויזנט מאָל

געגאַרט, געקוועלט

מיט ניאַגאַראַ

פארטרערט די וועלט

צען טויזנט מאָל

געקושט, געגלעט

איר ליכטיק בילד

אין דיר צעהעלטס

סיי פונדערווייטנס

סיי איר דערנעבן

זי טאָר ניט וויסן

דו טאָרסט ניט פרעגן

אַלץ, וואׇס פאַרביי, ווערט ניט פאַרביי אויף אייביק,

און טאׇמער יאׇ איז דאׇס דען טאַקע אַלץ?

בעת ליים ווערט לייב, צי לייב ווערט גרוי און ליימיק

שוועבט איבער וועלט אַ פרייד, צי שווערע שטיקעניש אין האַלדז...

פאַרבלייב, פאַרבלייב – עס זשומען קלאׇר די שטערן,

פאַרביי, פאַרביי – באַוויינט זיך טיף דאׇס האַרץ,

נאׇר צווישן לעצטן אומגאַנג און דעם שטאׇלצן גאַנג פון ווערן

שוועבט שעמעוודיקע תפילה שיינענדיק נאׇך אַלץ